Leren van aardkundige waarden
Ons landschap is gevormd door wind, water en ijs. Elementen uit het verleden die onvervangbaar zijn. Met een aardwetenschappelijke bril herken je het verhaal dat het landschap ons vertelt.
Verandering door planontwikkeling
Of het nu gaat om nieuwbouw, een ontwikkeling van een gebied of de aanleg van wegen; het zorgt allemaal voor veranderingen. Veranderingen die de kenmerken van ons landschap en daarmee van de aardkundige waarden kunnen aantasten. Bij planontwikkelingen komt regelmatig de vraag vanuit de bevoegde overheid naar een onderzoek aardkundige waarden. Wat houdt dit onderzoek eigenlijk in? We vragen het Emile ten Broeke, specialist archeologie en deskundig op het gebied van fysische geografie.
Natuurlijke ontstaanswijze
“Ons landschap is ontstaan door de werking van zogenaamde ‘geofactoren’", vertelt Emile. "Dat zijn gesteente en reliëf, klimaat en lucht, bodem, water, vegetatie en mens en dier. Aardkundige waarden vertellen iets over de natuurlijke ontwikkelingsgeschiedenis en vormen de identiteit van ons landschap. Denk bijvoorbeeld aan de mooie duinen langs de kust, de heuvels van de Veluwe en de Loosdrechtse Plassen. Maar ook in je eigen woonomgeving kom je karakteristieke landschapselementen tegen.”
Aardkundig erfgoed
Emile vertelt verder: “Veel van dit soort elementen zijn onvervangbaar. Aantasting betekent dat je het voor altijd kwijt bent, omdat ze zijn gevormd onder omstandigheden die tegenwoordig niet meer voorkomen. Door het ingrijpen van de mens zijn al veel terreinvormen verloren gegaan. Aardkundig waardevolle gebieden zijn bovendien interessant voor de wetenschap, onderwijs, ecologie, cultuurlandschap, recreatie en toerisme. Behoud en bescherming van aardkundige waarden zijn dus noodzakelijk.”
Onderzoek aardkundige waarden
“We raadplegen allerlei bronnen op het gebied van historische geografie, historie, geologie, geomorfologie, bodemkunde en ecologie. Zo verzamelen we informatie over aardkundig belangrijke elementen die aanwezig zijn of die we kunnen verwachten binnen een projectgebied. Daarna bepalen we de waarde van landschappelijke elementen door te kijken naar verschillende selectiecriteria. Hoe kenmerkend, zeldzaam en gaaf of juist aangetast is een bepaalde landschapsvorm? Met de resultaten geven we een gebiedsspecifieke waardering van de geomorfologische en bodemkundige kenmerken van een onderzoeksgebied. Daarmee wordt vastgesteld of de voorgenomen plannen mogelijk schade veroorzaken aan het geheel van aardkundige waarden.”
