Regelgeving rondom verkeerslawaai

Nieuw jasje voor de regelgeving rondom wegverkeerslawaai 

Met de komst van de Omgevingswet op 1 januari 2024 zal de wet- en regelgeving omtrent geluid een nieuw jasje krijgen. Ook voor wegverkeerslawaai veranderen de spelregels. Het gehele toetsingskader gaat op de schop, maar tegelijkertijd blijft ook veel hetzelfde. Waar zitten de verschillen? Waar moet je nu op letten tijdens een onderzoek? Zijn er valkuilen binnen de nieuwe onderzoeksmethodiek? Onze geluidexpert Nico Berends heeft zich in de nieuwe regelgeving ondergedompeld en deelt zijn bevindingen met ons. 

Wanneer is onderzoek naar geluid noodzakelijk? 

Tot op heden was, indien je een project wilde realiseren binnen de geluidszone van een weg, onderzoek noodzakelijk. Met de komst van de Omgevingswet zullen geluidzones vervallen en wordt er gesproken over een ‘geluidsaandachtsgebied’. Met deze methodiek komen harde afstanden te vervallen en wordt gekeken naar de specifieke situatie ter plaatse.  

Wat is het geluidsaandachtsgebied? 

De omvang van een geluidsaandachtsgebied wordt bepaald door de geluidsemissie van een weg. Voorheen was het uitgangspunt het aantal rijstroken en de ligging van de weg: binnen of buiten de bebouwde kom. Het geluidsaandachtsgebied wordt vastgesteld ter plaatse van de standaardwaarde en wordt gemonitord door gemeenten, waterschap, provincies en het rijk. Bij de vaststelling van een geluidsaandachtsgebied wordt geen rekening gehouden met gebouwinvloed. Daardoor hoeft het niet altijd te betekenen dat, als er gebouwd wordt binnen een geluidsaandachtsgebied van een weg, dit ook altijd zal leiden tot overschrijdingen van de standaardwaarde. Maar wat is deze standaardwaarde nu precies? 

Nieuw toetsingskader: standaardwaarde en grenswaarde 

Met de komst van de Omgevingswet zal het toetsingskader van de Wet geluidhinder vervallen en worden vervangen door het Besluit kwaliteit Leefomgeving (bkl). De ten hoogste toelaatbare geluidsbelasting wordt vervangen door de standaardwaarde en de maximaal te ontheffen waarde wordt vervangen door de grenswaarde. De functie van deze begrippen blijft hetzelfde, maar ze worden toch net weer anders beoordeeld. Zo wordt binnen de Omgevingswet getoetst aan een bronsoort, en niet een specifiek item (zoals voorheen één weg). Hiertoe wordt onderscheid gemaakt tussen gemeentewegen, waterschapswegen, provinciale wegen en rijkswegen. Zoals voorheen één specifieke weg beoordeeld werd, wordt nu gekeken naar de cumulatie van alle items binnen de desbetreffende bronsoort en wordt dit getoetst aan de richt- en grenswaarde binnen het bkl. Wordt er voldaan aan de standaardwaarde, dan worden geen belemmeringen voorzien, mits ook kan worden voldaan aan de omgevingsvisie van de gemeente.

In lijn met een huidig ‘geluidbeleid’ of een ’hogere waarde beleid’ kan de gemeente binnen een omgevingsplan aanvullende regels opnemen hoe men dient om te gaan met geluid binnen een bepaald gebied. Dit kan ertoe leiden dat er getoetst moet worden aan andere richt- en grenswaarden dan opgenomen in het bkl, afhankelijk van wat de omgevingsvisie is van de gemeente binnen een bepaald gebied. In een buitengebied kan bijvoorbeeld gestreefd worden naar een lagere geluidsbelasting omdat rust en stilte een belangrijke eigenschap is van de omgeving. Binnen een stadsgebied kunnen juist hogere richt- en grenswaarde zijn toegestaan om ruimte te geven aan het levendig karakter van een stad. De gemeente is hier zelf vrij in keuzes te maken. 

Er worden overschrijdingen berekend,
wat nu? 

Bij een overschrijding van de standaardwaarde zullen maatregelen voor geluidsreductie moeten worden overwogen. Voor elk specifiek project zal gekeken moeten worden naar de beste uitkomst, zowel geluidstechnisch als kostentechnisch; een inspanning van alle betrokken partijen. Hierbij kan gedacht worden aan een geluidsreducerend wegdek, het realiseren van een geluidsscherm of gevelmaatregelen. Ook het mogelijk anders indelen van het plan kan een positief effect hebben. Binnen de omgevingsvisie van de gemeente kan bijvoorbeeld ook zijn opgenomen waar, binnen de gemeente, de voorkeur naar uitgaat. 

Waarbij voorheen enkel een maatregelenafweging verplicht was, zijn binnen het bkl, maar mogelijk ook de omgevingsvisie van de gemeente, aanvullende regels opgenomen over het waarborgen van het woon- en leefklimaat. Zo is het bijvoorbeeld straks verplicht om voor elk geluidsgevoelig gebouw een geluidsluwe gevel te realiseren, waarbij dat voorgaand dit enkel een specifieke eis was binnen bepaalde gemeenten. Dit alles vergt dus maatwerk. 

Eerste ervaring

Na het succesvol afronden van eerste projecten in het kader van de Omgevingswet merken we dat er verschillen zijn met voorgaande onderzoeken binnen de Wet geluidhinder. Deze verschillen zijn echter niet baanbrekend. Het is een verse blik op hoe om te gaan met geluid voor nieuwe planvoornemens. Wel worden er meer aanvullende eisen gesteld aan de aanvaardbaarheid van geluid en het woon- en leefklimaat, waardoor elk onderzoek maatwerk is. Benodigde informatie is makkelijk vindbaar, maar je moet jezelf goed afvragen welke gegevens je nu precies gebruikt voor je onderzoek, zeker gezien alles momenteel nog in een startfase is. 

Wat betekent dit voor jouw project? 

Wil je een project realiseren binnen een geluidsaandachtsgebied van een (spoor)weg, dan is een akoestisch onderzoek noodzakelijk en is het belangrijk om een professional in te schakelen. Aan de hand van modelberekeningen zullen we toetsen of voor het planvoornemen kan worden voldaan aan de geldende richt- en grenswaarde, of dat nog een extra vertaalslag noodzakelijk als bijvoorbeeld de standaardwaarde overschreden wordt.